2016, Vol. 2, Issue 1, Part A

author(s)
डाॅ0 उमेश कुमार मंडल

abstract
विभावानुभव व्यभिचारिसंयोगादिभिव्य×ज्यमानो नाट्ये काव्ये च रसः अलौकिकः अखण्डः एकः प्रकाशानन्दचिन्मयः वेद्यान्तरस्पर्श-शून्य- ब्रह्मास्वादसहोदर इत्यादिरूपेण अलङड्ढारशास्त्रो प्रतिपादितः। एव×च परमार्थिकदृष्ट्या एकस्याप्यखण्डस्य ब्रह्मानन्दमयस्या-विकृतस्य रसस्य रत्यादि-स्थायि-भावभेदेन शृङõारादिप्रभेदान्नवधात्वम्। ततश्चानन्दचिन्मयरूपेष्वेतेषु नवसु रसेषु वस्तुतः प्रकृतिविकृतिभावरहितेष्वपि कस्यचित् प्रकृतित्व कस्यचिच्च विकृतित्वं प्रतिपादितमाचार्यैः। अभिनवगुप्ताचार्यस्य मते शान्तस्यैव प्रकृतिरसत्वं यतो विषयेभ्यो विपरिवृत्या सर्वरसानां शान्तप्राय एवास्वादो भवति।